Güvenceli Esneklik Kapsamında Özel İstihdam Büroları Aracılığıyla Ödünç İş İlişkisi

Davuthan GÜNAYDIN, Özkan EDEMİR

ÖZ

Özellikle 1970’lerle birlikte yaşanmaya başlayan ekonomik krizler Keynesyen kapitalist üretim modelinin sonunu getirirken, beraberinde işsizliği de yapısal bir sorun haline getirmiştir. Bu dönemde hükümetlerin işsizlikle mücadele için pek çok aktif ve pasif emek piyasası politikalarını hayata geçirdiği görülmektedir. Ancak 1980’lerde uygulanmaya başlanan neoliberal iktisadi paradigma ile birlikte emek piyasası düzenlemelerinin işsizliği azaltmaktan ziyade farklı boyutlar kazanmasına neden olduğu görülmektedir. Özellikle esneklik çerçevesinde şekillenen emek piyasası, a-tipik çalışma modellerinin yaygınlaşmasına neden olmuştur. Özel istihdam büroları (ÖİB) aracılığıyla ödünç iş ilişkisi de esnek çalışma modeli olarak karşımıza çıkmaktadır. Özel istihdam büroları aracılığıyla ödünç iş ilişkisinde, ÖİB iş sözleşmesiyle kendisine bağlı olan işçisini, ödünç alan işletmelerle yapmış olduğu ödünç işçi sağlama sözleşmesi kapsamında bu işletmelere göndermektedir. İşçinin asıl işvereni ÖİB olduğu için ücret ödeme sorumluluğu ÖİB ait olmakta ancak işçiye işe yönelik talimat verme yetkisi ödünç alan işverene geçmektedir. Genelde geçici bir süre için yapılan ödünç iş ilişkisi işçiler açısından iş, ücret, iş sağlığı ve iş güvenliği konusunda birtakım güvencesizlikleri getireceği düşüncesiyle eleştirilmektedir.

Bu çalışmada, 2016 yılında 6715 sayılı Kanun ile yasallaşarak uygulamaya geçilen ve özel istihdam büroları aracılığıyla “Ödünç İş İlişkisi” bu çalışma modeli ile çalışan işçiler ve onlara iş bulan özel istihdam büroları özelinde incelenmektedir. Bu maksatla bu çalışma, özel istihdam büroları ve özel istihdam büroları aracılığıyla ödünç iş ilişkisi kuran çalışanlar arasında yapılan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilen verilere dayanan bilgiler ışında şekillendirilmiştir.

ABSTRACT

Especially economic crises that began in the 1970’s brought about the end of the Keynesian capitalist mode of production it has also made unemployment a structural problem. In this period it is observed that governments have implemented many active and passive labour market policies to combat unemployment. However with the neoliberal economic paradigm which began to be implemented in the 1980’s labour market regulations have become different dimensions rather than reducing unemployment. In particular the labour market shaped within the framework of flexibility has caused the spread of a-typical working models. Lend employment relationship through private employment agencies (PEAs) is also seen as a flexible working model. In the loan business relationship through private employment agencies the PEA sends its worker who is affiliated with it under the employment contract to these enterprises under the loan worked provision contract with the lending companies. Since the actual employer of the worker is the PEA the responsibility for payment of wages belongs to the PEA but the employer who lends the aurhority to instruct the worker to work is transferred to the PEA. In general the loan relationship for a temporary period of time is objected to the ides that the workers will bring some insecurities in terms of work, wages, occupational health and safety. In this study “The Temporary Work” through private employment agencies which was enacted by Low No. 6715 in 2016 is examined under the special  private employment agencies of the workers working with this working model and the private employment agencies who find employment fort hem. For this purpose the research is structured in the light of the data obtained by semi structured interviews between the private employment agencies and the  private employment agencies.